Από το 2030 που το σύστημα θα έχει ανάγκη επιπλέον χρηματοδότησης λόγω των δημογραφικών δεικτών, τότε θα έχουν εκλείψει και τα αποθεματικά του, ενώ παράλληλα, οι τρέχουσες εισφορές των νέων ασφαλισμένων από το 2021 και μετά θα επενδύονται στην κεφαλαιαγορά σε προϊόντα υψηλού κυρίως ρίσκου, σαν ένα «άτυπο καζίνο».
Περίπου έναν μήνα πριν («Εφ.Συν.», 4.11.2019) αναρωτιόμασταν ποιος θα πληρώσει το κόστος μετάβασης της επικουρικής σύνταξης από το διανεμητικό στο καθαρά κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Η απορία μας είχε προσωρινά απαντηθεί από το πόρισμα της «επιτροπής σοφών» που είχε συστήσει ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κ. Μηταράκης. Διατυπώθηκε τότε η άποψη πως θα έπρεπε να σχηματιστεί ένας ασφαλιστικός κουμπαράς από τους νέους εργαζόμενους, που θα πλήρωναν μια επιπλέον εισφορά προκειμένου να υποστηριχτούν οι υφιστάμενες συντάξεις. Η λύση αυτή φυσικά δεν προχώρησε, καθώς κρίθηκε ότι η νέα γενιά των ασφαλισμένων στους ιδιωτικούς εναλλακτικούς παρόχους δεν θα έβρισκε ελκυστικό το νέο σύστημα, λόγω του υψηλού κόστους ασφάλισης, με κίνδυνο το σύστημα να αποτύχει.
Το deal όμως έπρεπε με κάθε τρόπο να προχωρήσει, αφού αποτελεί δέσμευση του ίδιου του πρωθυπουργού. Πριν από μερικές μέρες (8/12/2019) ο αρμόδιος υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Μηταράκης δήλωσε σε πρωινή εκπομπή: «Οι παλιοί συνταξιούχοι είναι απόλυτα διασφαλισμένοι όσον αφορά την καταβολή των συντάξεών τους και δεν θα υπάρξει καμία επίπτωση γι’ αυτόν που σήμερα εργάζεται ή είναι συνταξιούχος. Το δημόσιο ΕΤΕΑΕΠ θα στηρίξει αυτές τις παλιές συντάξεις».
Ετσι, προκρίθηκε η λύση της συγχώνευσης του ΕΤΕΑΕΠ με τον ΕΦΚΑ. Παλιά λύση και δοκιμασμένη. Με αυτόν τον τρόπο καλύφθηκαν τα ελλείμματα το 2008 (ν.3655/2008) αλλά και το 2012 (ν.4052/2012). Δυστυχώς και ο ν.4387/2016 κινήθηκε περίπου στην ίδια λογική, με τη συγχώνευση της επικουρικής με τον κλάδο του εφάπαξ.
Ας δούμε λοιπόν τι επεξεργάζονται στο υπουργείο Εργασίας: Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουμε, τα αποθεματικά του ΕΤΕΑΕΠ αυτή τη στιγμή σε κινητές αξίες ξεπερνούν τα 7 δισ. ευρώ, ποσό διόλου ευκαταφρόνητο και ικανό να υποστηρίξει-χρηματοδοτήσει τη μετάβαση στο νέο σύστημα για τα επόμενα 10 χρόνια, αφού το κόστος ανέρχεται από 600 έως 800 εκατομμύρια κατ’ έτος μεσοσταθμικά. Οι δύο υπουργοί σχεδιάζουν να εντάξουν το ΕΤΕΑΕΠ στον ΕΦΚΑ διοικητικά και οργανωτικά με πρόσχημα τη βελτιωμένη ηλεκτρονική διακυβέρνηση, να καταργήσουν τον διοικητή και το Δ.Σ. του επικουρικού ταμείου, για να μην έχουν αντιδράσεις από τους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων που μετέχουν σε αυτό και σταδιακά να προκαλέσουν την εξαΰλωση της επικουρικής μέσα από την απορρόφησή της από την κύρια σύνταξη.
Τα αποθεματικά θα χρησιμοποιηθούν για ένα μεταβατικό διάστημα για να καλύψουν το δημοσιονομικό κενό για μερικά χρόνια, μέχρι το ζήτημα να ξεχαστεί και «ένα ωραίο πρωί», όταν θα έχουν αποβιώσει αρκετοί από τους παλαιούς συνταξιούχους (οπότε και οι αντιδράσεις θα είναι περιορισμένες, βλ. ΛΕΠΕΤΕ), τότε η επικουρική δεν θα είναι πια αναγκαία. Και φυσικά δεν υπάρχει λόγος βιασύνης, γι’ αυτό και το νέο σχέδιο ΔΕΝ πρόκειται να κατατεθεί μαζί με το επικείμενο ασφαλιστικό νομοσχέδιο εντός του Γενάρη. Πρώτα το χάπι θα χρυσωθεί με λίγα «ψευτοαναδρομικά» (λες και δεν οφείλονται, αφού παράνομα έγιναν οι περικοπές!). Οι συνταξιούχοι θα πάρουν από πενήντα ευρώ στην καλύτερη περίπτωση και την κατάλληλη στιγμή -αφού υπάρχει χρόνος έως το 2021 που θα λειτουργήσει το ιδιωτικό σύστημα- αυτό θα «αμπαλαριστεί» με μπόλικο εκσυγχρονισμό, ταχύτητα απονομής, ευκολία και απλότητα, ώστε να… σερβιριστεί σαν η μόνη, δυνατή, ευρωπαϊκή και συμφέρουσα λύση.
Ομως η συγχώνευση ούτε παλιότερα έλυσε τις παθογένειες του συστήματος της κύριας και της επικουρικής. Γιατί να το κάνει τώρα; Δυστυχώς βρισκόμαστε μπροστά στην απαρχή της κατάργησης της επικουρικής σύνταξης και του εφάπαξ, μέσα από ένα σύστημα εσωτερίκευσης του κόστους. Και ο θεσμός επικουρικής-εφάπαξ θα καταργηθεί και οι ασφαλισμένοι θα πληρώσουν το κόστος για τις υφιστάμενες ώριμες παροχές των επόμενων ετών.
Η μεγαλύτερη ανευθυνότητα έγκειται στο γεγονός ότι από το 2030 που το σύστημα θα έχει επιπλέον ανάγκη χρηματοδότησης λόγω των δημογραφικών δεικτών (baby boomers), τότε θα έχουν εκλείψει και τα αποθεματικά του που θα μπορούν να υποστηρίζουν τις υφιστάμενες παροχές. Παράλληλα, οι τρέχουσες εισφορές των νέων ασφαλισμένων από το 2021 και μετά θα επενδύονται στην κεφαλαιαγορά σε προϊόντα υψηλού κυρίως ρίσκου, σαν ένα «άτυπο καζίνο», προκαλώντας τρομακτικά κέρδη σε ασφαλιστικές εταιρείες και τράπεζες που συνωστίζονται στα υπουργικά γραφεία για να μπουν στην ουρά και να πάρουν το μερίδιό τους. Ετσι, αν οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι δεν αντιδράσουν άμεσα, τότε είναι μαθηματικά βέβαιο ότι τα σχέδια της κυβέρνησης θα βάλουν ταφόπλακα σε δύο θεσμούς που μετρούν πολλές δεκαετίες στη χώρα μας και αποτελούν εκ των θεμελίων της κοινωνικής προστασίας.
Και μην ξεχνάμε ότι η επικουρική αποτελείται μόνο από εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών, ενώ το εφάπαξ από τις εισφορές μόνο των εργαζομένων.
Συνεπώς, αναρωτιέται εύλογα κανείς: Με ποιο δικαίωμα, κύριοι της κυβέρνησης...;
* Δικηγόρος-εργατολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου