Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 3016

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ

ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Δ/νσις : Ἰωάννου Γενναδίου 14 – 115 21, Ἀθῆναι

Τηλ. 210-72.72.204, Fax 210-72.72.210, e-mail: contact@ecclesia.gr

          Πρωτ. 1626

Ἀριθ.                                                                       Ἀθήνησι τῇ 2^ᾳ Ἀπριλίου 2020

            Διεκπ. 711

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 3016

Πρός

Τούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτας

Τῆς Ἐκ­κλη­σίας τῆς Ἑλ­λά­δος

Εἰς τάς Ἕδρας αὐτῶν

Θέμα: «Περί τῶν Ἀποφάσεων τῆς Δι­αρ­κοῦς Ἱ­ε­ρᾶς Συ­νό­δου τῆς 1.4.2020, ὡς πρός τό ζήτημα τοῦ νέου κορωνοϊοῦ Covid-19»

Σεβασμιώτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ,

            Γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι ἡ Δι­αρ­κής Ἱ­ε­ρά Σύ­νοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, κατά τήν Συ­νε­δρίαν Αὐτῆς τῆς 1^ης μη­νός Ἀ­πρι­λίου ἐ.ἔ., συνε­ζή­τησε ἐ­κτε­νῶς ἐπί τοῦ θέματος τῆς πα­ρα­τά­σεως ἰ­σχύος τῆς Κοι­νῆς Ἀ­πο­φά­σεως τῶν Ὑ­πουρ­γῶν Παι­δείας καί Θρη­σκευ­μά­των καί Ὑ­γείας ἕως καί τῆς 11^ης Ἀ­πρι­λίου 2020 (ΦΕΚ Β΄ 1082/29.3.2020), μέ τήν προ­ο­πτι­κήν πε­ραι­τέρω τρο­πο­ποι­ή­σεων αὐ­τῆς, καί ἀ­πε­φά­σισε τά κά­τωθι:

            1) Κα­τα­νοεῖ ἀ­πο­λύτως τήν ἀ­γω­νίαν τῆς Ἑλ­λη­νι­κῆς Πο­λι­τείας κατά τήν ἰδιαιτέρως δυσχερῆ ταύτην πε­ρί­οδον καί ἐ­κτιμᾶ τόν δι­α­κρι­τικόν καί ἐπιτυχῆ τρόπον μέ τόν ὁ­ποῖον δι­α­χει­ρί­ζε­ται τήν ἐπελθοῦσαν κρίσιν, ἐπί τῷ σκοπῷ τῆς προστασίας τῆς δη­μο­σίας ὑ­γείας.

            2) Προ­τρέ­πει ἅπαντας νά τη­ροῦν ἀ­πα­ρεγ­κλίτως τάς ὑ­πο­δεί­ξεις τῶν ὑ­γει­ο­νο­μι­κῶν ἀρ­χῶν καί τῶν εἰ­δι­κῶν ἐ­πι­στη­μό­νων καί νά μή πα­ρα­σύ­ρον­ται ἀπό ἐ­κεί­νους οἱ ὁ­ποῖοι τούς ὑ­πο­δει­κνύ­ουν τήν πα­ρα­κοήν, ἥτις, εἰς τήν πα­ροῦσαν τραγικήν χρο­νικήν συγ­κυ­ρίαν, δέν δι­και­ο­λο­γεῖ­ται οὔτε ἐν ὀ­νό­ματι τῆς χρι­στι­α­νι­κῆς πί­στεως, δεδομένου ὅτι ἡ εἰς Χρι­στόν πί­στις χαρίζει τήν ζωήν καί δέν ἐπιφέρει τόν θά­να­τον.

            3) Μέ ὑ­ψηλόν αἴ­σθημα εὐ­θύ­νης ἀ­πο­δέ­χε­ται τάς αὐ­στη­ράς ὑ­πο­δεί­ξεις, αἱ ὁποῖαι προ­τεί­νον­ται ὑπό τῶν ὑ­γει­ο­νο­μι­κῶν ἀρ­χῶν καί τῆς Ἑλ­λη­νικῆς Πο­λι­τείας, διά τήν χρο­νικήν πε­ρί­οδον μέ­χρι τῆς 11^ης Ἀ­πρι­λίου 2020, καί προ­τρέ­πει ἅπαντας νά πα­ρα­μέ­νουν εἰς τάς οἰκίας των καί νά τηροῦν μετά σχολαστικότητος τά ἐπιβεβλημένα μέτρα προστασίας.

            4) Εὐχαρίστως ἐπληροφορήθη τήν δή­λωσιν τῆς Ἀ­ξι­ο­τί­μου Ὑ­πουρ­γοῦ Παι­δείας καί Θρη­σκευ­μά­των κ. Νί­κης Κε­ρα­μέως, τῆς 30^ῆς Μαρ­τίου 2020, εἰς τά Μέσα Γενικῆς Ἐνημερώσεως. Ἡ ἐν λόγῳ δήλωσις περί λει­τουρ­γίας τῶν Ἱ­ε­ρῶν Ναῶν καί τῶν Ἱ­ε­ρῶν Μο­νῶν μας, ἔ­στω καί «κε­κλει­σμέ­νων τῶν θυ­ρῶν», κατά τήν Ἑβδο­μάδα τῶν Πα­θῶν καί τήν Ἑ­ορτήν τῆς Ἀ­να­στά­σεως τοῦ Κυ­ρίου ἀπο­τε­λεῖ ὄν­τως «πη­γήν ὕδα­τος ζῶν­τος» εἰς τήν «λει­τουρ­γικήν ἐρη­μίαν» τῶν Κλη­ρι­κῶν μας.

            5) Ἐ­πι­ση­μαί­νει μετ’ ὀδύνης καί, κυριολεκτικῶς, μεθ᾿ αἱμασσούσης καρδίας ὅτι τήν προ­σεχῆ Με­γάλην Ἑ­βδο­μάδα καί, βεβαίως, κατά τήν Ἀ­νά­στασιν τοῦ Κυ­ρίου, θά κλη­θῶμεν ἅπαντα τά μέλη τῆς Ἐκ­κλη­σίας νά βιώσωμε πρω­τοφανεῖς κα­τα­στά­σεις, ὡς ἐκ τῆς «κατ᾿ οἰκονομίαν» ἀποχῆς τῶν χριστιανῶν ἀπό τάς Ἱ­ε­ράς Ἀ­κο­λου­θίας, τήν Θείαν Λει­τουρ­γίαν, ἀλλά καί ἀπό αὐτήν τήν Θείαν Κοι­νω­νίαν. Ὡς ἐκ τού­του, ἡ Ἱ­ερά Σύ­νο­δος ἀπεφάσισεν ἵνα πα­ρα­κα­λέσῃ πα­τρι­κῶς τούς πι­στούς νά μή λη­σμο­νοῦν ὅσα ὁ αὐ­θεν­τι­κός ἑρ­μη­νευ­τής τῶν Γρα­φῶν καί με­γά­λος Πα­τήρ καί Δι­δά­σκα­λος τῆς Ἐκ­κλη­σίας μας, Ἅ­γιος Ἰ­ω­άν­νης ὁ Χρυ­σό­στο­μος, δι­δά­σκει: «Δύ­να­ται ὁ ἄν­θρω­πος, ὁ ὁ­ποῖος ἐξ ἀ­νάγ­κης ἀ­δυ­να­τεῖ νά ἐκ­κλη­σι­α­σθῇ, νά κά­μνῃ τόν ἑ­αυ­τόν του Θυ­σι­α­στή­ριον, μέ τό νά προ­σεύ­χε­ται κατ᾿ ἰδίαν». Ὁ ἴ­διος ἱ­ε­ρός Πα­τήρ, ἀ­να­φε­ρό­με­νος εἰς τήν κε­νω­τι­κήν πρός τόν πλη­σίον ἀ­γά­πην, καί μά­λι­στα πρός τόν δο­κι­μα­ζό­με­νον ἀ­δελ­φόν, ἐ­πι­ση­μαί­νει τά ἑ­ξῆς ση­μαν­τικά: «Ἐσύ σέ­βε­σαι τό παρόν ἐπίγειον Θυ­σι­α­στή­ριον, διότι δέ­χε­ται τό Σῶμα τοῦ Χρι­στοῦ, ἀλλά συμ­πε­ρι­φέ­ρε­σαι πε­ρι­φρο­νη­τικῶς πρός ­τόν συνάνθρωπον, ὁ ὁποῖος εἶ­ναι ὁ ἴδιος Σῶμα Χρι­στοῦ, καί τόν βλέ­πεις μέ ἀ­δι­α­φο­ρίαν νά χά­νε­ται. Αὐτό, ὅμως, τό ἀνθρώπινον Θυ­σι­α­στή­ριον δύνασαι νά τό ἰδῇς θεμελιωμένον παν­τοῦ, καί εἰς στε­νούς δρό­μους καί εἰς τήν ἀ­γο­ράν, καί δύνασαι ἐπίσης νά ἐπιτελῇς θυ­σίας ἐπάνω εἰς αὐτό ἀνά πᾶσαν ὥραν»[1]. Ἀλλά καί ὁ νέος Ὅ­σιος τῆς Ἐκ­κλη­σίας μας, Γέ­ρων Ἐφραίμ ὁ Κα­του­να­κι­ώ­της († 27 Φε­βρου­α­ρίου 1998), ἀ­να­φέ­ρει ὅτι ὁ χρι­στι­α­νός, ὁ ὁ­ποῖος δέν εἶναι δυνατόν νά προ­σέλ­θῃ εἰς τήν Θείαν Λει­τουρ­γίαν, μπορεῖ «αὐ­τήν τήν ὥραν νά κά­νῃ τόν ἑ­αυτόν του Θυ­σι­α­στή­ριον, λέ­γον­τας τήν προ­σευχήν».

            Πρός αὐτήν τήν κατεύθυνσιν ἡ Ἱερά Σύνοδος ἀπεφάσισεν ὅπως προτρέψῃ πατρικῶς ἅπαντας τούς ἀ­δελ­φούς, μέλη τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκ­κλη­σίας, ἵνα «ἐκτε­νέ­στε­ρον» προ­σεύ­χωνται εἰς τάς οἰκίας των, ἀναδεικνύοντες ἑαυτούς Θυ­σι­α­στή­ριον, θυ­σι­ά­ζον­τες κε­νω­τικῶς καί ἀγα­πη­τικῶς τήν φυσικήν πα­ρου­σίαν των εἰς τόν Ἱερόν Ναόν καί τήν προ­σέ­λευσίν των εἰς τήν Θείαν Εὐ­χα­ρι­στίαν, πρός χάριν ὅ­λων τῶν ἀ­δελ­φῶν των, οἱ ὁ­ποῖοι ἀ­πο­τε­λοῦν ἔμ­ψυχα Θυ­σι­α­στή­ρια τοῦ ζῶντος Θεοῦ. Πρός τόν σκοπόν δέ τῆς ἐνισχύσεως τοῦ πιστοῦ Λαοῦ, θά ἀποστείλῃ καί θά δημοσιεύσῃ παραμυθητικήν Ἐγκύκλιον Αὐτῆς πρός τό Χριστεπώνυμον Πλήρωμα.

            Ἐπί πλέον, παρακαλεῖ ὑμᾶς ὅπως προτρέψητε ἅπαντας τούς ὑφ᾿ ὑμᾶς Κληρικούς νά παραμένουν πιστοί εἰς τό καθῆκον αὐτῶν, εὑρισκόμενοι καθημερινῶς εἰς τούς Ἱερούς Ναούς καί τούς λοιπούς χώρους τῆς διακονίας των (πλήν ἐκείνων τῶν Ἱερέων, οἱ ὁποῖοι ἀνήκουν εἰς τάς λεγομένας ὑγειονομικῶς εὐπαθεῖς ὁμάδας) καί νά ἱερουργοῦν, ἔστω πρός καιρόν, «κε­κλει­σμέ­νων τῶν θυ­ρῶν», ὅσον καί ἄν αὐτό εἶ­ναι δύ­σκολον καί στε­νό­χωρον δι’ ἅπαντας, ὑ­πέρ «τῆς τοῦ κό­σμου ζωῆς καί σω­τη­ρίας», ὑπέρ τῶν ἐν ἀ­σθε­νεί­αις κα­τα­κει­μέ­νων, τῶν Ἰ­α­τρῶν καί Νο­ση­λευ­τῶν καί πάντων τῶν ἐ­θε­λον­τῶν, οἱ ὁ­ποῖοι μετά πνεύματος αὐ­το­θυ­σίας προσφέρουν τόν ἑ­αυτόν των, διά νά προ­στα­τεύ­σουν τήν ζωήν ὅλων καί τήν δη­μο­σίαν ὑγείαν, καί «ὑπέρ πάντων τῶν δι᾿ εὐλόγους αἰτίας ἀπολειφθέντων».

            Ἡ Ἱερά Σύνοδος, ἐπαναβεβαιώνει τήν ἀπό 16^ης Μαρτίου ἐ.ἔ. ἀπόφασιν Αὐτῆς, ὡς πρός τήν λιτήν τέλεσιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἰδιαιτέρως δι᾿ ὅσας μεταδίδονται ἀπό τηλεοράσεως ἤ προβάλλονται ὑπό ἄλλων μέσων ἐπικοινωνίας, ἐνῷ συνιστᾶ τήν ἀποφυγήν˙ τελέσεως συλλειτούργων καί δημοσίευσιν φωτογραφικῶν στιγμιοτύπων ἐξ αὐτῶν, χρήσεως τῶν με­γα­φώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν καί πα­νη­γυ­ρι­κῶν κω­δω­νο­κρου­σιῶν. Ἐπιφυλάσσεται δέ, ἐάν χρειασθῇ, νά ἀποστείλῃ καί εἰδικωτέρας ὁδηγίας, ἐπί ζητημάτων τελέσεως τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν κατά τήν Μεγάλην Ἑβδομάδα, μετά τήν ἔκδοσιν τῆς νέας ὑπουργικῆς Ἀποφάσεως.

            6) Αὕτη ἡ πρό­σκαιρος πα­ρα­μονή τῶν χρι­στι­α­νῶν εἰς τήν κατ’ οἶ­κον προ­σευχήν δέν ὑ­πο­νοεῖ οὐδεμίαν ἀμ­φι­βο­λίαν ἤ, πολύ πε­ρισ­σό­τερον, δέν ση­μαί­νει ἀμ­φι­σβή­τησιν τοῦ Μυ­στη­ρίου τῆς Θείας Εὐ­χα­ρι­στίας. Διό, ἡ Ἱερά Σύ­νο­δος ἐ­πα­να­λαμ­βά­νει ἐ­κεῖνο τό ὁποῖον ἀπό τήν ἀρχήν τῆς πα­ρού­σης κρί­σεως δι­ε­κή­ρυξε, εἰς τό ἀπό 9.3.2020 Ἀ­να­κοι­νω­θέν Αὐ­τῆς, ὅτι «ἡ προ­σέ­λευσις εἰς τήν Θείαν Εὐ­χα­ρι­στίαν καί ἡ κοι­νω­νία ἀπό τό Κοινόν Πο­τή­ριον τῆς Ζωῆς, ἀ­σφα­λῶς καί δέν εἶναι δυνατόν νά γί­νῃ αἰ­τία με­τα­δόσεως ἀ­σθε­νειῶν... Ὅ­σοι προ­σέρ­χον­ται “μετά φό­βου Θεοῦ, πί­στεως καί ἀ­γά­πης” ἀ­πο­λύ­τως ἐ­λευ­θέρως, χω­ρίς κα­νένα δυ­να­στικόν κα­τα­ναγ­κα­σμόν, κοι­νω­νοῦν τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χρι­στοῦ, τό ὁποῖον γί­νε­ται ”φάρ­μακον ἀ­θα­να­σίας”, ”εἰς ἄ­φε­σιν ἁ­μαρ­τιῶν καί εἰς ζωήν αἰ­ώ­νιον”». Ἡ οἱα­δή­ποτε ὑ­πό­νοια περί με­τα­δόσεως νο­ση­μά­των ἐκ τῆς Θείας Εὐ­χα­ρι­στίας εἶ­ναι κα­τα­δι­κα­στέα, δι­ότι θί­γει τήν δογμα­τι­κήν Ἀ­λή­θειαν καί τήν Ἀποστολικήν Πίστιν καί Παράδοσιν τῆς Ἐκ­κλη­σίας. Ὡς ἐκ τού­του, εἶ­ναι ἀδύ­να­τον νά γίνῃ ἀ­πο­δε­κτή ὑπό τῆς Ἐκ­κλη­σίας, ἥ­τις ἐμ­μέ­νει εἰς τήν ἀκλόνητον πε­ποί­θη­σιν Αὐ­τῆς, περί τῆς ἐν Ἁ­γίῳ Πνεύ­ματι πρα­γμα­τι­κῆς πα­ρου­σίας τοῦ Κυ­ρίου εἰς τό Μυ­στή­ριον τῆς Θείας Εὐ­χα­ρι­στίας καί εἰς τήν μα­κραί­ωνα ἐπί τοῦ θέ­μα­τος τούτου ἐμ­πει­ρίαν Αὐ­τῆς. Ὡσαύτως, ὑπό τάς παρούσας συνθήκας, οἱαδήποτε συζήτησις καί περί αὐ­τοῦ τοῦ τρό­που με­τα­δό­σεως τῆς Θείας Με­τα­λή­ψεως, τυγχάνει ἄκαιρος, ἀδιάκριτος, δέν οἰκοδομεῖ καί διά τοῦτο τυγχάνει ἀπορριπτέα. 

            7) Ἡ Ἱ­ερά Σύ­νο­δος συνε­ζή­τησε ἐ­κτε­νῶς καί τό θέμα τῆς προ­σφο­ρᾶς ὑλικῆς βο­η­θείας πρός τούς πά­σχον­τας ἀ­δελ­φούς καί πρός τά Νο­ση­λευ­τικά Ἱ­δρύ­ματα τῆς Χώ­ρας καί εἰς συλ­λο­γι­κόν ἐ­πί­πε­δον, δι­ότι αὕτη ἤδη πρα­γμα­το­ποι­εῖ­ται τό­σον ὑπό τῆς Ἱ­ε­ρᾶς Ἀρ­χι­ε­πι­σκο­πῆς, ὅ­σον καί ὑπό πάν­των τῶν Ἱ­ε­ρῶν Μη­τρο­πό­λεων τῆς Ἐκ­κλη­σίας τῆς Ἑλ­λά­δος. Ἐν τῷ πλαι­σίῳ τούτῳ:

            α) Ὡς πρώ­την ἔμ­πρα­κτον ἐκ­δή­λω­σιν τῆς ἐν λόγῳ συμ­πα­ρα­στά­σεως ἡ Ἱ­ερά Σύ­νο­δος ἀ­πε­φά­σι­σεν ὅ­πως ἡ Ἐκ­κλη­σία τῆς Ἑλ­λά­δος προ­σφέρῃ ἀ­μέ­σως τό πο­σόν τῶν 150.000 εὐρώ, ἐνῷ ἀνέ­θε­σεν εἰς τήν Δι­οι­κοῦ­σαν Ἐ­πι­τρο­πήν τῆς Ἐκ­κλη­σι­α­στι­κῆς Κεν­τρι­κῆς Ὑ­πη­ρε­σίας Οἰ­κο­νο­μι­κῶν (Ε.Κ.Υ.Ο.) νά ἔλθῃ εἰς ἐ­πι­κοι­νω­νίαν μετά τῶν ὑ­πευ­θύ­νων Δη­μο­σίων Φο­ρέων Πα­ρο­χῆς Ὑγείας, προ­κει­μέ­νου ἡ Ἐκ­κλη­σία τῆς Ἑλ­λά­δος νά ἐ­νι­σχύσῃ πε­ραι­τέρω αὐ­τόν τόν το­μέα.

            β) Ἤδη ὁ Μα­κα­ρι­ώ­τα­τος Ἀρ­χι­ε­πί­σκο­πος Ἀ­θη­νῶν καί πά­σης Ἑλ­λά­δος κ. Ἱ­ε­ρώ­νυ­μος ἔ­δω­κεν ἐν­το­λάς καί σχε­τι­κάς κα­τευ­θυν­τη­ρί­ους γραμ­μάς εἰς τάς Δο­μάς καί τά Ἱ­δρύ­ματα τῆς Ἱερᾶς Ἀρ­χι­ε­πι­σκο­πῆς Ἀ­θη­νῶν (Γε­νικόν Φι­λό­πτωχον Τα­μεῖον, Ὀρ­γά­νωσιν «Ἀ­πο­στολή» κ.λπ.) νά συμπράξουν μέ τάς ἁρ­μο­δίους Ἀρ­χάς τῆς Πο­λι­τείας, ἐνῷ, εἰς συ­νερ­γα­σίαν μέ τόν Δῆμον Ἀ­θη­ναίων, ἀ­πε­φα­σί­σθη ἡ συ­νέ­χισις τῆς πα­ρο­χῆς τῶν συσ­σι­τίων πρός τούς ἀναξιοπαθοῦντας. Τό αὐτό, ὡς γνωστόν, πράτ­τουν καί αἱ Ἱ­ε­ραί Μη­τρο­πό­λεις τῆς Ἐκ­κλη­σίας τῆς Ἑλ­λά­δος, αἱ ὁποῖαι προ­τρέ­πον­ται ἀδελφικῶς καί εἰς μείζονα συ­νερ­γα­σίαν μετά τῶν ἁρ­μο­δίων Ἀρ­χῶν.

            γ) Ὅ­πως συμ­βαί­νει μέ­χρι σή­μερον ὑπό τῆς πλει­ο­νό­τητος τῶν Ἀρ­χι­ε­ρέων καί Ἱ­ε­ρέων, οἱ ὁ­ποῖοι, οὐχί σπανίως, προ­σφέ­ρουν καί ἐκ τοῦ μι­σθοῦ των, χάριν τῶν ἐ­χόν­των ἀ­νάγκην, οὕτω καί εἰς τήν προκειμένην περίπτωσιν τά Μέλη τῆς Δι­αρ­κοῦς Ἱ­ε­ρᾶς Συ­νό­δου ἔ­λα­βον τήν ἀ­πό­φασιν τῆς κα­τα­θέ­σεως ἑ­νός μι­σθοῦ των πρός τόν Εἰ­δικόν Λο­γα­ρι­α­σμόν Ἀν­τι­με­τω­πί­σεως Κο­ρω­νο­ϊοῦ καί προ­τρέ­πουν καί τούς λοιπούς Ἀρ­χι­ε­ρεῖς νά πρά­ξουν τό αὐτό, διά τάς ἀ­νάγ­κας τοῦ Ἐ­θνι­κοῦ Συ­στή­μα­τος Ὑγείας. Πρόκειται δέ νά ἀποσταλῇ κατ᾿ αὐτάς σχετικόν Συνοδικόν Γράμμα πρός τούς Σεβασμιωτάτους Ἀρχιερεῖς διά πλείονας λεπτομερείας.

            δ) Ἡ Ἱ­ερά Σύ­νο­δος δη­λώ­νει ὅτι, ὅ­πως κατά τά προ­η­γού­μενα ἔτη τῆς οἰ­κο­νο­μι­κῆς κρί­σεως, ἀ­δι­α­λεί­πτως ἡ Ἐκκλησία της Ἑλλάδος πα­ρί­στατο πα­τρι­κῶς εἰς τάς ἀ­νάγ­κας τοῦ λαοῦ καί δι­ε­φύ­λαττε, ὡς οἱ πάντες ἀναγνωρίζουν, τήν Ἐ­θνι­κήν ἑ­νό­τητα, πα­ρο­μοίως καί σή­με­ρον πα­ρα­μέ­νει συ­νο­δοι­πό­ρος τοῦ εὐ­σε­βοῦς ἡ­μῶν Γέ­νους, ἐνῷ συν­το­νί­ζει καί σχε­δι­ά­ζει τήν πα­ρου­σίαν καί προ­σφο­ράν Της καί κατά τήν «ἑ­πο­μέ­νην ἡ­μέ­ραν», ὁπόταν θά ἐ­πέλθῃ ἡ λῆ­ξις τῆς παν­δη­μίας καί αἱ ποι­κί­λαι ἀ­νάγ­και τῶν ἀν­θρώ­πων θά πολλαπλασιασθοῦν.

            8) Ἡ Ἱ­ερά Σύ­νο­δος ἐ­νη­με­ρω­θεῖσα διά τήν προ­σφοράν πο­σοῦ 50.000 εὐρώ ὑπό τοῦ Οἰ­κου­με­νικοῦ Πα­τρι­αρ­χείου πρός τήν Ἑλ­λη­νικήν Κυ­βέρ­νησιν, ὡς συμ­βολήν εἰς τόν δι­ε­ξα­γό­μενον ἀγῶνα διά τήν κα­τα­πο­λέ­μησιν τοῦ κο­ρω­νο­ϊοῦ, εὐ­χα­ρι­στεῖ δη­μο­σίως τόν Πα­να­γι­ώ­τατον Οἰ­κου­με­νικόν Πα­τρι­άρχην κ. Βαρ­θο­λο­μαῖον δι’ αὐτήν τήν εὐγενῆ ἔν­δειξιν συ­ναν­τι­λή­ψεως πρός τόν Ἑλ­λη­νικόν Λαόν.

            9) Κα­λεῖ ἅπαντας νά ἀποδέχωνται τήν κρίσιν καί τάς ἀπο­φά­σεις τῆς Ἱ­ε­ρᾶς Συ­νό­δου, ἡ Ὁ­ποία μετά ποι­μαν­τικῆς εὐ­θύνης, διακρίσεως καί εὐ­θυ­κρι­σίας, κα­τα­νοεῖ τήν ἀ­γω­νίαν τοῦ ἱ­ε­ροῦ Κλή­ρου καί τοῦ πι­στοῦ Λαοῦ, ἀλλά καί συγ­χρό­νως ἐκτιμᾶ, συμ­φώνως πρός τάς ὑ­πο­δεί­ξεις τῶν εἰ­δι­κῶν ἐ­πι­στη­μό­νων, πότε αἱ συν­θῆ­και ἐπιβάλλουν κατάλληλον ἀντιμετώπισιν πρός ὠ­φέ­λειαν τῆς δη­μο­σίας ὑγείας καί ὅ­λων τῶν πο­λι­τῶν τῆς Πα­τρί­δος μας. Αὐτό ἐ­πι­τάσ­σει ἄλ­λω­στε καί ὁ θυ­σι­α­στι­κός χα­ρα­κτή­ρ τῆς Ἐκ­κλη­σίας. Πρός τοῦτο, πα­ρα­κα­λεῖ ἅπαντας τούς Ἀρχιερεῖς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος νά ἐπικοινωνοῦν μετά τῶν Δημοσίων Ἀρχῶν, δι᾿ ἐκκλησιαστικά ζητήματα εὐρυτέρου ἐνδιαφέροντος, μέσῳ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, καθώς καί ἅπαντας τούς Ἱερεῖς, Μοναχούς καί Μοναχάς, νά ἀπευθύνωνται πρός τάς Ἀρχάς τῆς Πολιτείας ἤ καί αὐτήν τήν Ἱεράν Σύνοδον, διά πᾶν ἐκκλησιαστικόν ζήτημα, μόνο μέσῳ τῶν οἰκείων αὐτῶν Μητροπολιτῶν, ἐπιδεικνύοντες οὕτω πνεῦμα ἐμ­πι­στο­σύ­νης πρός τήν Ἱεράν Σύνοδον.

            Ἐπί πλέον, λόγῳ τῆς κρισιμότητος τῶν καιρῶν καί διά νά ὑπάρχῃ ἑνιαία φωνή τῆς ποιμαινούσης Ἐκκλησίας πρός τήν κοινωνίαν, ἀπεφάσισεν ὅπως οὐδείς ἀ­πο­λύ­τως, Ἀρ­χι­ε­ρεύς, Ἱ­ε­ρεύς, Δι­ά­κονος, Μο­ναχός ἤ ἄλ­λος ἐρ­γάτης τῆς Ἐκ­κλη­σίας, προ­βαί­νῃ εἰς δη­μο­σίας δη­λώ­σεις ἤ ἐμ­φα­νί­σεις εἰς τά Μέσα Γε­νι­κῆς Ἐνη­με­ρώ­σεως καί εἰς τό Δι­α­δί­κτυον, προ­τρέ­πουσα ταυτοχρόνως ἅπαντα τά πιστά τέκνα τῆς Ἐκκλησίας νά ἡ­συ­χά­ζουν, νά ἀ­σκοῦν­ται εἰς τήν σι­ωπήν καί εἰς τήν ἐν­το­νώ­τερον προ­σευχήν καί μελέτην. Ὡς δέ καθίσταται εὐνόητον, ἡ ἀπόφασις αὕτη ἐπ᾿ οὐδενί ἐμποδίζει ἤ ἔρχεται εἰς ἀντίθεσιν μέ τό διδακτικόν ἔργον, τό ὁποῖον ἕκαστος Ἐπίσκοπος ὀφείλει νά ἐπιτελῇ εἰς τά ὅρια τῆς Ἐπαρχίας αὐτοῦ. Ἡ Ἱ­ερά Σύ­νο­δος ὁ­ρί­ζει τόν Σε­βα­σμι­ώ­τατον Μη­τρο­πο­λίτην Ναυ­πά­κτου καί Ἁ­γίου Βλα­σίου κ. Ἱ­ε­ρό­θεον, ὁ ὁ­ποῖος κατά τά τε­λευ­ταῖα ἔτη διατελεῖ ἐκ­πρό­σω­πος Τύ­που τῶν Συ­νε­λεύ­σεων τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱ­ε­ραρ­χίας, ὡς τό μόνον ὑ­πεύ­θυνον πρό­σωπον πρός τό ὁ­ποῖον δέον νά ἀ­πευ­θύ­νων­ται τά Μέσα Ἐ­νη­με­ρώ­σεως, διά νά λαμ­βά­νουν ἁρμοδίως ἀ­παν­τή­σεις ἐπί τῶν ἐκ­κλη­σι­α­στι­κῶν ζη­τη­μά­των τῶν ἡμερῶν.

            Ταῦτα πάντα γνωρίζουσα ὑμῖν ἡ Διαρκής Ἱ­ερά Σύ­νο­δος εὔχεται ὅπως, ὁ μέγιστος οὗτος κίν­δυ­νος τῆς πανδημίας  ἀποτελέσῃ συν­τόμως παρελθόν, ὥστε γηθοσύνως καί ὁμοθυμαδόν ἐπί τό αὐτό, ὁ ἱερός Κλῆ­ρος μετά τοῦ πιστοῦ Λαοῦ, νά ἀ­ξι­ω­θῶμεν ἑ­ορ­τά­σαι τήν Λαμ­προ­φόρον Ἀ­νά­στασιν τοῦ Κυ­ρίου ἡμῶν, διά τῆς τελέσεως Πα­νη­γυ­ρικῆς Ἀ­να­στα­σίμου Παν­νυ­χίδος, κατά τήν Ἀ­πό­δοσιν τῆς Με­γά­λης Ἑ­ορ­τῆς τοῦ Πά­σχα, ἤτοι κατά τό με­σο­νύ­κτιον με­ταξύ Τρί­της 26^ης πρός Τε­τάρτην 27^ην Μα­ΐου 2020. Δι­α­κη­ρύττει δέ, ὅτι ἅπαντες ὀφείλομεν νά μή λησμονῶμεν ὅτι ἡ ἀναμενομένη Ἑ­ορτή τῆς Ἀ­να­στά­σεως τοῦ Κυ­ρίου ἀπο­τε­λεῖ τήν «ἀ­παρχήν» μιᾶς στά­σεως ἐλ­πι­δο­φό­ρου ἀ­να­μο­νῆς καί προσ­δο­κίας «τῆς ἄλ­λης βι­ο­τῆς, τῆς αἰ­ω­νίου», ἐπί τῷ σκοπῷ τῆς τε­λικῆς ἐ­πι­κρα­τήσεως τῆς ζωῆς καί τῆς ὁ­ρι­στικῆς κα­ταρ­γήσεως τοῦ θα­νά­του.

† Ὁ Ἀθηνῶν Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος
† Ὁ Θεσσαλονίκης Ἄνθιμος
† Ὁ Παραμυθίας, Φιλιατῶν καί Γηρομερίου Τίτος
† Ὁ Μηθύμνης Χρυσόστομος
† Ὁ Τριφυλίας καί Ὀλυμπίας Χρυσόστομος
† Ὁ Μεσσηνίας Χρυσόστομος
† Ὁ Λευκάδος καί Ἰθάκης Θεόφιλος
† Ὁ Θηβῶν καί Λεβαδείας Γεώργιος
† Ὁ Παροναξίας Καλλίνικος
† Ὁ Φωκίδος Θεόκτιστος
† Ὁ Νέας Κρήνης καί Καλαμαριᾶς Ἰουστῖνος
† Ὁ Φιλίππων, Νεαπόλεως καί Θάσου Στέφανος
† Ὁ Σισανίου καί Σιατίστης Ἀθανάσιος
  Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος

                                          Ἀκριβές Ἀντίγραφον

Ὁ Ἀρχιγραμματεύς

 † Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος

---

^[1] Ὁ­μι­λία 20 εἰς Β΄ Κο­ρινθ. ΕΠΕ τό­μος 19, σ. 527-531